Rond Spitsbergen per zeilschip

Je bent op Spitsbergen en je beleeft Spitsbergen. Dat is zoveel meer dan een ijsbeer spotten of een walvis zien zwemmen. Elke dag in zo’n mooi landschap wakker worden en wandelen in kwetsbare natuur. De grootsheid en de rust. Écht weg van de hectiek van alle dag. Het is iets wat je misschien mee moet maken om het te snappen, maar ik probeer in deze blog een beeld te schetsen.

Het gemoedelijke leven aan boord van de Antigua

"Het is inmiddels dag elf van de reis met de Antigua rond Spitsbergen. We zijn al een heel eind op dreef en gaan langzaam weer richting Longyearbyen. Dappere medereizigers klimmen om de beurt in het kraaiennest, onder toeziend oog van de bemanning. Dat laat ik aan me voorbij gaan. Het uitzicht vind ik vanaf het dek ook al fenomenaal: voor ons de gletsjerwand, waar af en toe een stuk afbreekt, dobberende ijsschotsen rond het schip en prachtige bruine kale, grillige heuvels links en rechts. Om het nóg aangenamer te maken, staat er een heerlijke warme appeltaart klaar in de salon. Iedereen haalt beneden zijn koffie of thee en neemt een stuk mee naar buiten om het in de zon op te eten. Af en toe zet je je kopje neer om je verrekijker te pakken of om nóg een foto te maken. Dit is één van de memorabele momenten die ik meemaakte op het zeilschip Antigua. Er waren er ontelbaar meer."

Het is een komen en gaan van talloze vogelsoorten

Spitsbergen is bij uitstek een plek voor vogelaars. Zo zagen we meer dan een miljoen dikbekzeekoeten, die nestelen op de rots Alkefjellet. Ze vliegen af en aan over onze hoofden, op zoek naar eten voor de jongen. Met de Antigua kunnen we vlak voor de loodrechte wand liggen en de vogels - waaronder ook drieteenmeeuwen en grote burgemeesters - met het blote oog zien. Ons zeilschip is klein en wendbaar, zodat we op plekken komen, die voor grotere schepen minder toegankelijk zijn. De meeste tijd varen we op de motor, maar een paar keer gedurende onze trip werden de zeilen ook gehesen. Dat betekent eerst aan het werk, en dan pas een fotomoment, want de Antigua onder zeil is een plaatje.

Oog in oog met walvissen, beloega’s en heel veel walrussen

Naast de grote aantallen vogels en bijzondere vogels als de ivoormeeuw en de roodkeelduiker, zien we ook walvissen en zelfs beloega’s en walrussen. Heel veel walrussen. Niet dat het gaat vervelen hoor. Zo’n bijzonder dier in de vrije natuur zien is en blijft een belevenis. We krijgen instructie van de expeditieleider en van de gids. Als het een groep mannetjes is, mogen we ze tot 30 meter naderen. Vrouwtjes met jongen tot 150 meter. Ze liggen in groepen, soms wel tot 150 of 300 exemplaren. Je hoort ze knorren en ze stinken ook behoorlijk. Het zijn toch een beetje onhandige oerdieren, als ze aan land liggen. In het water zijn ze behendiger.  

Poolvossen die buitelen op de toendra van Spitsbergen

Wat het meeste indruk heeft gemaakt – misschien zelfs meer dan de ijsbeer die we op het ijs zagen klimmen – was de ontmoeting met een poolvos familie. We wandelden naar een vogelrots en zagen al snel een poolvos rondscharrelen. Het is een klein en pluizig beestje, waarvan ik eerst denk dat het een jong is. Tot er een écht jong tevoorschijn komt. En nog één en nog één. De hele familie rommelt wat, op een tiental meter van ons vandaan. De jongen die rennen, springen en losse veren aanvallen, komen in hun spel zelfs tot enkele meters van ons. Je kunt er uren naar kijken en wij blijven dan ook heel lang plakken.

Gelukkig heeft de expeditieleider van onze reis - in overleg met de bemanning van de Antigua - heel wat vrijheid om het programma aan te passen, als er zich dit soort bijzondere gelegenheden voordoen. Sowieso is het heel plezierig reizen met de Antigua. Het gezelschap is klein en je kunt dus veel landingen doen. Met de zodiacs is iedereen zo aan wal afgezet. Soms maak je een cruise met de zodiacs. Je wordt ook echt vertroeteld aan boord, met heerlijk eten en goede verzorging door de vriendelijk staf. Je kunt met iedereen een praatje maken, de kapitein, de kok, de stuurlui en degene achter de bar, waar je een drankje bij besteld. Of een speciale cocktail, als de dag daar om vraagt en het ‘ijsvissen’ is gelukt.

Ontelbare soorten flora en een 'jacht' op fossielen

Persoonlijk vind ik het landschap van Spitsbergen ook prachtig. Ik heb zo genoten van de prachtige kleuren van de bergen. Je gaat ook steeds meer zien in het landschap. Als je goed speurt zijn er heel veel soorten flora te ontdekken, bijvoorbeeld een klaproosje en saxifraga. Een andere ‘sport’ werd het zoeken naar fossielen. We hadden een kenner in de groep en de jacht op fossielen werd bijna obsessief. Natuurlijk niet om mee te nemen, want alles wat je op Spitsbergen vindt, blijft op Spitsbergen. Maar omdat het zo magisch is om een afdruk van een schelp of koraal van pakweg 60 miljoen jaar oud in je handen te hebben.

Wandelingen naar plekken met overblijfselen uit het verleden

Veel van onze wandelingen gingen naar plekken waar sporen uit het verleden te zien waren. Bijvoorbeeld de oude hut van een pelsjager, overblijfselen van walvisstations uit de 17e eeuw of een voormalig onderzoeksstation. Er zijn ontelbare heroïsche verhalen die daarbij horen. Mij viel op dat er ook heel veel restanten van mislukte projecten op Spitsbergen te vinden zijn. Mijnbouw om marmer, gips, fosfor en steenkool te delven, om maar wat te noemen. We hebben veel roestige spoorbanen, ovens en takels gezien. Spitsbergen is een gebied van pioniers. Al die facetten kwamen samen in mijn reis.

Rond Spitsbergen per zeilschip: een tocht vol memorabele momenten

Wat was nog meer memorabel? We hebben afval verzameld en mee genomen om in Longyearbyen in te leveren. Eén middag als activiteit, maar het werd al snel een tweede natuur om stukken vissersnet en plastic tie-wraps en allerlei afval op te rapen. Wat ik bijna vergeet is dat er geen internet bereik was aan boord van de Antigua en dat we daar eigenlijk niets van merkten. Je leeft ruim twee weken in het nu, waarbij alles verzorgd is en je heel veel buiten bent. Wanneer je niet met de gids op pad bent, sta je aan dek, de horizon af te speuren naar een walvis of om rendieren aan land te spotten of van de zon te genieten uit de wind. Je maakt gebruik van de naslagwerken in de salon, leest een boek in de deksalon en speelt samen een spelletje mahjong of kolonisten. Echt, ik zou zo weer gaan.    

Stap jij dit jaar aan boord van de Antigua?

Wil je zelf aan boord stappen van de Antigua om mee te gaan op een tocht naar deze indrukwekkende natuurbestemming? 2024 is het laatste jaar dat wij met de Antigua rond Spitsbergen varen, dus wacht niet te lang met boeken.